۱٬۱۷۰
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
| منبع = | | منبع = | ||
}} | }} | ||
'''زان یار دلنوازم شکریست با شکایت''' مطلع شعری از [[حافظ شیرازی]] است که برخی معتقدند به صورت تلویحی در فضای مصیبت گونه درباره امام حسین(ع) سروده شده است. زبان این شعر کهن بوده و در یازده بیت با وزن مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن سروده شده است. این شعر با عنوان رندان تشنه لب نیز شناخته میشود. | |||
==متن شعر== | |||
== متن شعر == | |||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب|زان یار دلنوازم شکریست با شکایت|گر نکته دانِ عشقی بشنو تو این حکایت}} | {{ب|زان یار دلنوازم شکریست با شکایت|گر نکته دانِ عشقی بشنو تو این حکایت}} | ||
خط ۳۳: | خط ۳۲: | ||
==مفهوم و درونمایه== | ==مفهوم و درونمایه== | ||
=== بیت اول === | |||
تضاد: شکر و شکایت. | تضاد: شکر و شکایت. | ||
خط ۴۷: | خط ۴۰: | ||
نکتهدان: آن که مضامین دقیق و باریک را میداند. | نکتهدان: آن که مضامین دقیق و باریک را میداند. | ||
بیت دوم | === بیت دوم === | ||
معنای بیت دوم: هر خدمتی که انجام دادم، بدون پاداش و احسان ماند، خداوندا، هیچ کس سرور و مولایی نداشته باشد که به او توجه نکند. | |||
معنای بیت دوم: | |||
هر خدمتی که انجام دادم، بدون پاداش و احسان ماند، خداوندا، هیچ کس سرور و مولایی نداشته باشد که به او توجه نکند. | |||
منت: احسان، نیکی. | منت: احسان، نیکی. | ||
خط ۶۳: | خط ۴۹: | ||
جناس: خدمت، مخدوم. | جناس: خدمت، مخدوم. | ||
بیت سوم | === بیت سوم === | ||
در این بیت دو کلمه ولی و ولایت جناس دارند. در این بیت حافظ رند را همان اولیاء الله میداند. | |||
آب دادن به کسی: کمترین توجه کردن. | آب دادن به کسی: کمترین توجه کردن. | ||
خط ۸۱: | خط ۵۸: | ||
ولایت: سرزمین. | ولایت: سرزمین. | ||
=== بیت چهارم === | |||
بیت چهارم | |||
معنای بیت چهارم: | معنای بیت چهارم: | ||
ای دل، خود را در گیسوی همچون کمند دلدار، گرفتار نکن! چرا که سرهای بسیاری را در آنجا خواهی یافت که بدون هیچ جرم و جنایتی بریده، رها شده است. | ای دل، خود را در گیسوی همچون کمند دلدار، گرفتار نکن! چرا که سرهای بسیاری را در آنجا خواهی یافت که بدون هیچ جرم و جنایتی بریده، رها شده است. | ||
کمند: ریسمانی محکم که هنگام جنگ آن را بر گردن و کمر دشمن اندازند و وی را به بند آورند و یا جانوران را بدان مقید کنند. | کمند: ریسمانی محکم که هنگام جنگ آن را بر گردن و کمر دشمن اندازند و وی را به بند آورند و یا جانوران را بدان مقید کنند. | ||
خط ۱۰۱: | خط ۷۰: | ||
نکته: شایان ذکر است که منزل و مأوای دل در ادبیات فارسی، زلف معشوق است. | نکته: شایان ذکر است که منزل و مأوای دل در ادبیات فارسی، زلف معشوق است. | ||
بیت پنجم | === بیت پنجم === | ||
معنای بیت پنجم: | معنای بیت پنجم: | ||
خط ۱۱۹: | خط ۸۵: | ||
همچنین میتوان منظور از حمایت کردن معشوق از چشمانش را اشاره به مژگان معشوق دانست، گویی مژگان معشوق نیزه دارانی صف بسته هستند که از چشمانش مراقبت میکنند. | همچنین میتوان منظور از حمایت کردن معشوق از چشمانش را اشاره به مژگان معشوق دانست، گویی مژگان معشوق نیزه دارانی صف بسته هستند که از چشمانش مراقبت میکنند. | ||
بیت ششم | '''بیت ششم''' | ||
معنای بیت ششم: | معنای بیت ششم: | ||
خط ۱۳۵: | خط ۹۹: | ||
کوکب هدایت: تلمیح به آیه ۱۶ سوره نحل: وَعَلَامَاتٍ وَبِالنَّجْمِ هُمْ یَهْتَدُونَ. | کوکب هدایت: تلمیح به آیه ۱۶ سوره نحل: وَعَلَامَاتٍ وَبِالنَّجْمِ هُمْ یَهْتَدُونَ. | ||
بیت هفتم | === بیت هفتم === | ||
معنای بیت هفتم: | معنای بیت هفتم: | ||
خط ۱۵۱: | خط ۱۱۲: | ||
پارادوکس: افزودن وحشت. حافظ به طور شگفتی بیان کرده است که تنها چیزی که بر من افزوده شده است، تنهایی است! | پارادوکس: افزودن وحشت. حافظ به طور شگفتی بیان کرده است که تنها چیزی که بر من افزوده شده است، تنهایی است! | ||
بیت هشتم | === بیت هشتم === | ||
معنای بیت هشتم: | معنای بیت هشتم: | ||
خط ۱۷۱: | خط ۱۲۹: | ||
پارادوکس: خواجه از آفتاب که سایهبر است ،طلب سایه میکند. | پارادوکس: خواجه از آفتاب که سایهبر است ،طلب سایه میکند. | ||
بیت نهم | === بیت نهم === | ||
معنای بیت نهم: | معنای بیت نهم: | ||
خط ۱۸۹: | خط ۱۴۴: | ||
تضاد: نهایت و بدایت. | تضاد: نهایت و بدایت. | ||
بیت دهم | === بیت دهم === | ||
معنای بیت دهم: | معنای بیت دهم: | ||
خط ۲۰۷: | خط ۱۵۹: | ||
مدعی: انسان پرادعا، لاف زن، دروغگو. | مدعی: انسان پرادعا، لاف زن، دروغگو. | ||
بیت یازدهم | === بیت یازدهم === | ||
معنای بیت یازدهم: | معنای بیت یازدهم: | ||
خط ۳۵۴: | خط ۳۰۳: | ||
به مناسبت سالروز بزرگداشت خواجه حافظ شیرازی | به مناسبت سالروز بزرگداشت خواجه حافظ شیرازی | ||
== پانویس == | ==پانویس== | ||
== منابع == | ==منابع== | ||
[[رده:شعرهای کهن]] | [[رده:شعرهای کهن]] | ||
[[رده:شعر در قالب غزل]] | [[رده:شعر در قالب غزل]] |
ویرایش