پرش به محتوا

یوسف گم‌گشته باز آید به کنعان غم مخور: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۸: خط ۲۸:
{{ب|حافظا در کنج فقر و خلوت شب‌های تار|تا بود وردت دعا و درس قرآن غم مخور}}
{{ب|حافظا در کنج فقر و خلوت شب‌های تار|تا بود وردت دعا و درس قرآن غم مخور}}
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}
==توضیح شعر==
بیت نخست:
یـوسـف گُـم گشـتـه بـازآیـد بـه کنـعان غم مخور
کُـلـبـه احـزان شـود روزی گـلـسـتـان غم مخور
معنای بیت نخست:
غمگین مباش؛ چرا که سرانجام یار زیبارو به منزل باز خواهد گشت و آن جایگاه که محل غم و اندوه است، روزی تبدیل به جایگاه شادی و شور و نشاط می­‌شود.
نکات و آرایه‌­ها:
یوسف: استعاره از معشوق.
کنعان: استعاره از منزل و مأوا.
کلبه احزان: غم‌­کده، ماتم‌­سرا.
تناسب: یوسف، کنعان، کلبه اجزان.
بیت دوم:
غـمـدیـده حـالـت بــه شـود دل بـد مکن
ویـن سـر شـوریـده بـاز آیـد به سامان غم مخور
معنای بیت دوم:
ای دل اندوهگین، بد به خود راه مده و فکر و اندیشه­‌ی بد نکن؛ چرا که حالت خوب و روبراه خواهد شد، و این سر پریشان احوال، آرام و قرار خواهد گرفت.
نکات و آرایه­‌های ادبی:
غمدیده: اندوهگین.
دل بد مکن: بد به دلن راه مده، فکر بد نکن.
شوریده: پریشان.
بیت سوم:
گــر بـهــار عـمــر بـاشـد بـاز بـر تـخـت چـمـن
چتر گل در سر کشی ای مرغ خوشخوان غم مخور
معنای بیت سوم:
ای پرنده‌­ی خوش­‌آواز، اندوهگین مباش؛ چرا که اگر بهار دیگری از عمرت باقی مانده باشد، دوباره چونان پادشاهی بر تختگاه چمن خواهی نشست و گل نیز وجود خود را چونان چتری در بالای سر تو نگاه خواهد داشت.
نکات و آرایه‌­های ادبی:
بهار عمر: اضافه تشبیهی.
تخت چمن: اضافه تشبیهی.
چتر گل: اضافه تشبیهی.
مرغ: پرنده.
خوش­خوان: خوش­‌آواز.
بیت چهارم:
دور گـردون گـــر دو روزی بـــر مُــراد مــا نـرفت
دائـمـا یـکـسـان نـبـاشـد حـال دوران غم مخور
معنای بیت چهارم:
به هیچ وجه غمگین مباش، بدان که اگر آسمان، چند روزی مطابق با میل ما حرکت نکرد، قرار نیست همیشه یکسان و بر یک اوضاع و احوال باقی بماند.
نکات و آرایه‌­های ادبی:
گردون: آسمان.
تناسب آوایی: دور گردون، گر دو.
تناسب: دو، یک.
تضاد: یکسان، دوران.
بیت پنجم:
هـان مـشـو نـومـیـد چون واقف نه‌ای از سر غیب
بـاشـد انـدر پـرده بـازی‌هـای پـنـهـان غم مخور
معنای بیت پنجم:
از آنجا که از اسرار نهانی آگاه نیستی، پس آگاه باش که مبادا ناامید شوی، بدان که در پشت پرده­‌ی عالم غیب، نقش­‌ها و بازی­‌های بسیاری وجود دارد.
نکات و آرایه‌­های ادبی:
هان: آگاه باش.
واقف:آگاه.
اندر پرده: پوشیده.
تناسب: سِرّ، پنهان.
بیت ششم:
ای دل ار ســیـل فـنــا بـنـیـاد هـسـتـی بـر کند
چون تـو را نوح است کشتیبان ز طوفان غم مخور
چون تو را نوح است کشتیبان
معنای بیت ششم:
ای دل اگر مرگ و نابودی بخواهد چونان سیلی تمام هستی تو را از بین ببرد، بدان که تو ناخدایی چون نوح داری، پس از طوفان مترس و اندوهگین مشو.
نکات و آرایه­‌های ادبی:
سیل فنا: اضافه تشبیهی.
بنیاد هستی: اضافه استعاری.
تناسب: سیل، نوح، طوفان، کشتیبان.
بیت هفتم:
در بـیـابـان گـر بـه شـوق کـعـبـه خواهـی زد قدم
سـرزنـش‌هـا گـر کُـنَـد خـار مُـغـیـلـان غم مخور
معنای بیت هفتم:
شوق رسیدن به کعبه تو را راهی بیابان‌­ها کرده است، بنابراین اگر در این مسیر خارهای بیابان شروع به ملامت و سرزنش تو کردند، اندوهی به دلت راه مده و صبور باش.
نکات و آرایه‌­های ادبی:
خار مغیلان: خاری که در بیابان­‌ها می‌­روید.
تناسب: بیابان، خار.
تضاد: شوق، غم.
بیت هشتم:
گر چه منزل بس خطرناک است و مقصد بس بعید
هـیـچ راهی نیست کان را نیست پایان غم مخور
معنای بیت هشتم:
اگر چه محل فرود کاروان جای بسیار سهمناکی است و مقصد بسیار دور، اما این را بدان که هیچ راهی نیست که بالاخره انتها نداشته باشد، بالاخره تمام راه­ها جایی به پایان می‌­رسند.
نکات و آرایه‌­های ادبی:
منزل: محل فرود کاروان.
بعید: دور.
تناسب: منزل، مقصد، راه.
بیت نهم:
حــال مــا در فُــرقــت جــانـان و اِبـرام رقـیـب
جـمـلـه مـی‌دانـد خــدای حـال گردان غم مخور
معنای بیت نهم:
اندوهگین مباش؛ چرا که خدایی که اوضاع و احوال را دگرگون می­‌سازد و تغییر می‌­دهد، از حال و روز ما که دچار دوری از معشوق هستیم و رقیب آزارمان می‌­دهد به طور کامل خبر دارد.
نکات و آرایه­‌های ادبی:
فرقت: جدایی.
ابرام: به ستوه آوردن، ملول کردن.
حال گردان: دگرگون کننده­‌ی حال‌­ها.
بیت دهم:
حـافـظــا در کـنـج فـقـر و خـلـوت شـب‌های تار
تـــا بُــوَد وِردت دعـــا و درس قــرآن غم مخور
معنای بیت دهم:
حافظ، تا وقتی در گوشه­‌ی نیاز و در میان شب­‌های تاریک و خلوت، ذکر لبت دعا و درس قرآن است، اندوهگین مباش.
نکات و آرایه­‌های ادبی:
کنج فقر: اضافه اقترانی.
فقر: نیاز.
وِرد: ذکر.


== پانویس ==
== پانویس ==